Trądzik różowaty, nazywany także acne rosacea, to przewlekła choroba skóry dotykająca około 5-10% populacji, głównie osób dorosłych po 30. roku życia. Charakteryzuje się zaczerwienieniem twarzy, widocznymi naczyniami krwionośnymi oraz okresowo występującymi grudkami i krostami. Schorzenie to częściej występuje u kobiet, jednak u mężczyzn objawy bywają bardziej nasilone. Trądzik różowaty jest nie tylko problemem estetycznym, ale i zdrowotnym, często wpływającym na jakość życia pacjentów.
Trądzik różowaty to przewlekła choroba skóry, którą charakteryzuje występowanie wykwitów rumieniowych, grudkowych i krostkowych, pojawiających się na tle łojotoku oraz zaburzeń naczynioruchowych, objawiających się łatwym zaczerwienieniem skóry pod wpływem bodźców fizycznych i emocjonalnych. Zmiany te lokalizują się wyłącznie na twarzy (nie ma dowodów, że występujące czasem poza twarzą rumienie są związane z trądzikiem) i dotyczą głównie osób dorosłych, częściej kobiet. Warto zaznaczyć, że trądzik różowaty nie jest chorobą zakaźną i nie można się nim zarazić.
Powstawanie trądziku różowatego może mieć wiele przyczyn. Czynnikami sprzyjającymi trądzikowi różowatemu są zaburzenia naczynioruchowe związane z autonomicznym układem nerwowym, problemy układu pokarmowego, w tym najczęściej niedokwasota soku żołądkowego (gastritis hypochlorica), oraz zaburzenia hormonalne, na co wskazuje brak objawów przed okresem dojrzewania i ich częstsze występowanie u kobiet w okresie menopauzy. Często obserwuje się również zwiększoną obecność roztocza Demodex folliculorum, a w niektórych przypadkach istotną rolę mogą odgrywać drożdżaki, głównie Pityrosporum, co sugeruje poprawę po leczeniu przeciwgrzybiczym. Choć wcześniej podejrzewano, że bakteria Helicobacter pylori, odpowiedzialna za wrzody żołądka, może być związana z trądzikiem różowatym, najnowsze badania kontrolowane nie potwierdziły tego związku. Skuteczne leczenie infekcji Helicobacter pylori nie wpływało zazwyczaj na zmiany trądzikowe.
Przebieg trądziku różowatego jest złożony. W początkowej fazie, pojawia się postać trądziku różowatego rumieniowego. W tej odmianie pierwszym objawem jest stan zapalny skóry, zmiany mają charakter rumieniowy, z okresowo występującym zaczerwienieniem skóry. Można również odczuwać swędzenie i pieczenie, a w niektórych miejscach skóra może być cieplejsza.W miarę postępu choroby objawy naczyniowe utrwalają się, co prowadzi do powstania teleangiektazji oraz pojawienia się wykwitów grudkowych i krostkowych (okres grudkowo-krostkowy). W rzadkich przypadkach u mężczyzn może dojść do przerostu tkanek, głównie nosa (rhinophyma, trądzik różowaty przerostowy). Zmiany najczęściej lokalizują się w centralnych częściach twarzy. U około 50% pacjentów występują powikłania oczne, takie jak zapalenie spojówek, brzegów powiek i rzadziej rogówki.
To zapalna choroba skóry, która trwa wiele lat, a u kobiet może dochodzić do zaostrzeń objawów w trakcie miesiączki lub menopauzy. Zmiany przypominające trądzik różowaty, zwłaszcza w okolicach ust, mogą pojawiać się na skutek częstego stosowania miejscowych steroidów fluorowanych. Osoby ze skłonnością do silnych reakcji naczynioruchowych są szczególnie narażone na takie zmiany, nawet bez uchwytnych objawów trądziku różowatego. Z tego względu stosowanie steroidów na twarz jest przeciwwskazane, a słabe preparaty steroidowe, takie jak 1% maść hydrokortyzonowa, Cutivate czy Elocom, powinny być używane jedynie przez krótki czas.
W 2002 roku Międzynarodowe Towarzystwo Trądziku Różowatego (National Rosacea Society) opracowało klasyfikację choroby, wyróżniając cztery główne postacie:
Przedstawiono również podział kryteriów diagnostycznych na:
Każda postać trądziku różowatego może występować w łagodnym, umiarkowanym lub ciężkim przebiegu.
Najczęstsza forma, początkowy objaw trądziku różowatego. Symetrycznie ułożony, nawracający lub utrwalony rumień na środkowej części twarzy. Pacjenci mogą doświadczać kłującego bólu, pieczenia oraz napięcia skóry, zwłaszcza w okresach zaostrzeń. W umiarkowanych i ciężkich przypadkach widoczne są teleangiektazje.
Występuje w postaci wykwitów rumieniowo-grudkowo-krostkowych, które rozwijają się na tle utrwalonego rumienia, głównie w centralnych częściach twarzy.
Dochodzi w niej do zaostrzenia objawów trądziku. Charakteryzuje się pogrubieniem skóry, przerostem tkanek oraz nieregularnością jej powierzchni oraz tworzeniem się guzów. Przerostowa postać trądziku różowatego dotyczy najczęściej mężczyzn w wieku 40-60 lat i najczęściej obejmuje nos (rhinophyma). Mogą również występować na powiekach (blepharophyma), uszach (otophyma), brodzie (gnatophyma) i czole (metophyma).
Metod leczenia trądziku różowatego jest wiele, natomiast należy pamiętać, że jest to proces wieloaspektowy, który wymaga indywidualnego podejścia, dostosowanego do stopnia zaawansowania choroby, typu zmian oraz reakcji skóry pacjenta. Ze względu na przewlekły charakter schorzenia, obecny stan zapalny skóry oraz liczne czynniki wywołujące zaostrzenia, kluczowe jest wdrożenie zróżnicowanych metod, łączących zarówno terapię miejscową, jak i ogólnoustrojową.
W terapii miejscowej stosuje się krem zawierający metronidazol, a także preparaty stosowane w leczeniu trądziku pospolitego, takie jak kremy, roztwory i aerozole zawierające antybiotyki, m.in. tetracyklinę, erytromycynę oraz klindamycynę. W przypadku stwierdzenia obecności Demodex folliculorum zaleca się stosowanie krotamitonu. W przypadku przerostu nosa (rhinophyma) wskazany jest zabieg chirurgiczny z użyciem noża elektrycznego, który zazwyczaj przynosi zadowalające efekty kosmetyczne.
Retinoidy to kolejna grupa leków stosowanych miejscowo w leczeniu trądziku różowatego. Należą do nich tretynoina, adapalen, izotretynoina oraz tazaroten. Ze względu na swoje silne działanie, mogą one powodować podrażnienia, szczególnie na wrażliwej skórze dotkniętej trądzikiem różowatym. Jedynie retinaldehyd, który wykazuje słabsze działanie przeciwzapalne, jest mniej drażniący i może być bezpiecznie stosowany.
Ze względu na złożoność patogenezy oraz różnorodne postacie trądziku różowatego, mimo dostępności wielu opcji leczenia miejscowego, w niektórych przypadkach konieczne jest wprowadzenie terapii ogólnej. W takiej sytuacji lekami z wyboru są tetracykliny, które wykazują działanie przeciwzapalne, hamując produkcję cytokin prozapalnych.
W leczeniu ogólnym zaleca się eliminację czynników mogących mieć wpływ na rozwój choroby, takich jak niedokwasota soku żołądkowego czy zaburzenia hormonalne. Skuteczne może być podawanie metronidazolu przez kilka tygodni, z możliwością powtarzania kuracji po przerwach, ponieważ lek ma działanie hepatotoksyczne. W przypadku wykwitów krostkowych zaleca się stosowanie tetracykliny, minocykliny, doksycykliny lub erytromycyny. Przy bardzo rozległych zmianach krostkowych rozważa się podanie izotretynoiny w dawkach jak w trądziku pospolitym. Dodatkowo stosuje się witaminy przeciwłojotokowe.
Cera z trądzikiem różowatym jest wyjątkowo wrażliwa, dlatego wymaga szczególnej troski zarówno w pielęgnacji gabinetowej, jak i domowej. W gabinetach kosmetologicznych oraz medycyny estetycznej pacjenci z problemem rumienia, teleangiektazji czy trądziku różowatego powinni unikać zabiegów rozgrzewających, takich jak maski termiczne, radiofrekwencja, wapozon, manualne oczyszczanie skóry, dermabrazja, mikrodermabrazja. Zabiegi te mogą nasilać trądzik różowaty, rumień, podrażniać skórę i prowadzić do przegrzania tkanek. Domowa pielęgnacja skóry twarzy powinna unikać stosowania mydeł, silnych detergentów, mechanicznego tarcia skóry (np. przy demakijażu), toników alkoholowych, kosmetyków wysuszających, wodoodpornych makijaży oraz filtrów chemicznych, ponieważ mogą one pogorszyć objawy choroby.
W gabinetach rekomendowane są zabiegi, które pomagają zredukować rumień i zamykać rozszerzone naczynia, np. za pomocą laserów naczyniowych, termolizy, elektrokoagulacji oraz światła IPL. Bardzo korzystne efekty przynosi terapia światłem LED. Z powodzeniem wykorzystywana jest w leczeniu trądziku różowatego. Światło czerwone o długości fali 630 nm działa przeciwzapalnie i stymuluje mikrokrążenie. Inne rodzaje światła LED, które można zastosować w leczeniu rosacea, to światło żółte o działaniu przeciwzapalnym i łagodzącym oraz niebieskie (425 nm), które działa bakteriobójczo i jest stosowane przy napadowym rumieniu.
Natomiast najczęściej wykorzystywanymi kwasami w terapii trądziku różowatego są peelingi chemiczne zawierające kwas azelainowy, który działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie oraz kwas laktobionowy, łagodzący i nawilżający, który wzmacnia barierę naskórkową i pomaga zredukować rumień lub też mieszanki zawierające połączenie kilku kwasów i ekstraktów roślinnych, np. z hibiskusa. Można również stosować zabiegi oczyszczające i pielęgnacyjne, takie jak peeling kawitacyjny, mezoterapia bezigłowa, infuzja tlenowa, a także maski łagodzące z kwasem laktobionowym, algami, kwasem hialuronowym i witaminą C. Przy doborze zabiegów należy skonsultować się ze specjalistą, aby nie doprowadzić do zaostrzenia objawów trądziku.
Dermokosmetyki do cery z trądzikiem różowatym powinny działać łagodząco, obkurczać naczynia krwionośne, nawilżać oraz wyciszać reakcje naczyniowe, zapewniając skórze komfort. Ważne, by nie zawierały substancji drażniących, zapachów, barwników i konserwantów. Do mycia twarzy najlepiej stosować delikatne żele lub emulsje przeznaczone dla skóry naczynkowej lub wrażliwej, które nie naruszają bariery hydrolipidowej. Unikaj mydeł i silnych detergentów, gdyż mogą one zaostrzać objawy trądziku różowatego.
Kosmetyki stosowane na dzień powinny chronić przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak promieniowanie UV, wiatr, mróz, klimatyzacja czy oświetlenie jarzeniowe, które nasilają trądzik różowaty.
Warto zaopatrzyć się w kosmetyki, w których składzie znajduje się witamina C, wyciąg z kasztanowca, witamina K, które poprawiają mikrokrążenie, działają obkurczająco na powstałe już telangiektazje. To zapalna choroba skóry, dlatego świetnie sprawdzą się produkty zawierające niacynamid, ekstrakt z miłorzębu japońskiego oraz z arniki górskiej.
Szczególnie ważna jest ochrona przed promieniowaniem słonecznym, dlatego pielęgnacja skóry twarzy i nie tylko, powinna obejmować stosowanie filtrów UVB i UVA zawierających filtry mineralne, takie jak tlenek i dwutlenek tytanu oraz cynku.
Wiele pacjentek zastanawia sie jaki podkład wybrac do cery z trądzikiem różowatym.Wybieraj lekkie, niekomedogenne podkłady, najlepiej mineralne, które nie zatykają porów. Szukaj produktów z niacynamidem czy witaminą E, które łagodzą skórę i neutralizują zaczerwienienia, zapewniając jednolity koloryt.
W leczeniu trądziku różowatego istotnym elementem jest przestrzeganie odpowiedniej diety, wolnej od produktów wysokoenergetycznych i węglowodanów prostych. Już w początkowym stadium choroby pacjent powinien unikać pikantnych i bardzo gorących potraw. Produkty, które nasilają trądzik różowaty, to m.in banany, śliwki, figi, ser, czekolada, jogurty, śmietana, wanilia, sos sojowy, ekstrakt drożdżowy, bakłażan, szpinak, rośliny strączkowe (fasola, groch, bób), mocna kawa i herbata, alkohol oraz słodziki zawierające aspartam, które mogą wywoływać zaczerwienienie twarzy oraz zaostrzenie objawów trądziku.
Zalecane produkty, które mogą redukować rumień, to wiśnie, jeżyny, borówki oraz żywność bogata w kwasy omega-3 i nienasycone kwasy tłuszczowe, które zmniejszają stan zapalny i zapobiegają powstawaniu teleangiektazji. Dieta powinna być lekkostrawna, bogata w warzywa, owoce oraz produkty pełnoziarniste, z wykluczeniem wymienionych wcześniej produktów. Zaleca się również spożywanie pokarmów zawierających witaminy C, PP i B2.
Rutyna, trokserutyna oraz flawonoidy z owoców cytrusowych, dziurawca, kwiatu głogu i fiołka trójbarwnego mogą wzmocnić i uszczelnić naczynia krwionośne, poprawiając mikrokrążenie.
Ta strona zapisuje w Twoim urządzeniu krótkie informacje tekstowe zwane plikami cookies (ciasteczkami). Są one wykorzystywane do zapisywania indywidualnych preferencji użytkownika, umożliwiają logowanie się do serwisu, pomagają w zbieraniu statystyk Twojej aktywności na stronie. W każdej chwili możesz zablokować lub ograniczyć umieszczanie plików cookies (ciasteczek) w Twoim urządzeniu zmieniając ustawienia przeglądarki internetowej. Ustawienie lub pozostawienie ustawienia przeglądarki na akceptację cookies (ciasteczek) oznacza wyrażenie przez Ciebie świadomej zgody na takie praktyki.
